Dero hardfork ra mắt Stargate với công nghệ FHE smart contract

Cuối cùng Dero cũng đã tiến hành hard fork main net với tên mã Stargate, đánh dấu một bước tiến mới trong quá trình phát triển của công nghệ blockchain. Trong bài viết trước m có nói sơ qua về công nghệ mới của Dero, hôm nay m sẽ trình bày kỹ hơn những ưu điểm vượt trội mà Dero (Stargate) mang lại.
 

Đầu tiên, đó là Fully Homomorphic Encryption - viết tắt FHE. FHE được coi là "chén thánh" của ngành mật mã học (*1). Justin Blumenthal (Product Manager at Coinbase) cũng đã nhắc đến Dero và công nghệ FHE trên blog của ông (*2).

Vậy FHE là gì mà thần thánh như vậy?

FHE nói đơn giản là công nghệ cho phép tính toán thẳng trên dữ liệu đã mã hoá mà không cần giải mã.
 

Ví dụ:

Giả sử công ty bạn muốn thống kê sổ sách, tính thuế này nọ. Bình thường thì bạn sẽ thuê một ông kế toán nào đó về thực hiện các phép tính cộng trừ nhân chia gì đó là xong, nhưng bây giờ vì lí do lí trấu nào đó như trốn thuế chẳng hạn, bạn muốn tay kế toán kia vẫn tính toán trên sổ sách nhưng bản thân tay kế toán đó không biết gì về số liệu trên sổ sách cả. Nghe lạ nhỉ? Làm thế nào tính toán ra kết quả đúng với đầu vào sai?. Vì bạn là thành viên của group UB nên bạn rất thông minh, vậy là bạn tạo ra một cuốn sổ mới bằng cách lấy từng số liệu của sổ gốc trừ đi một hằng số, ví dụ 10 triệu. Ví dụ ban đầu có một số liệu là: mua vật liệu hết 100 triệu, bạn trừ đi 10 triệu = 90 triệu. Sổ mới này bạn đem cho kế toán thực hiện tính toán, sau khi kế toàn làm xong, b lấy kết quả cộng thêm 10 triệu ban đầu. Cuối cùng, bạn đã thành công ẩn dấu đi dữ liệu gốc mà vẫn đảm bảo kết quả chính xác. Quá trình trừ đi 10 triệu rồi sau đó cộng ngược lại này chính là mã hoá. Còn quá trình kế toán tính toán trên dữ liệu đã mã hoá gọi là FHE. Tất nhiên đây chỉ là ví dụ để hình dung, còn thực tế thì phức tạp hơn rất nhiều.

Một ví dụ thực tế khác, giả sử công ty X tạo một các smart contract (S) để phát lương cho nhân viên. Quá trình này diễn ra như sau trên block chain Ethereum:
(1) Công ty X nhập vào bảng lương nhân viên vào smart contract S
(2) Các node trong mạng ethereum đọc smart contract S, lấy ra danh sách nhân viên và số tiền lương tương ứng của mỗi nhân viên. Sau đó cộng thêm số dư vào tài khoản của nhân viên và trừ đi số tiền tương ứng trong tài khoản của công ty X.
Vì mạng ethereum là public nên các thông tin này không thể ẩn đi được, bất kỳ ai cũng có thể xem danh sách bảng lương, và biết được nhân viên A, B, C... có mức lương bao nhiêu, đã nhận lương vào ngày nào, bao nhiêu lần...
Quá trình này trên blockchain Dero cũng được thực hiện y như trên nhưng tất cả thông tin đã được mã hoá. SC trên blockchain Dero vẫn sẽ gửi lương cho từng nhân viên một cách chính xác, nhưng không ai, kể cả bản thân các node chạy Dero biết được nhân viên kia nhận được bao nhiêu tiền, vào lúc nào... Vì dữ liệu đã được mã hoá từ đầu cho tới cuối, chỉ bản thân công ty X là biết được bảng lương và nhân viên xem được lịch sử nhận tiền cũng như số dư tài khoản.
Ứng dụng của FHE còn rất nhiều, ví dụ như phân tích dữ liệu riêng tư của người dùng để phục vụ cho mục đích quảng cáo, các công ty như Google có thể thu thập dữ liệu riêng tư, mã hoá nó ở client, thực hiện các phép tính thống kê trên dữ liệu đã mã hoá.

Thứ 2, là thuật toán CPU mining AstroBWT và Sigma block

Dero đã triển khai thuật toán hash AstroBWT khá lâu. Đây là thuật toán dành riêng cho CPU, có nghĩa là GPU và ASIC sẽ không có lợi hơn nhiều khi đào bằng CPU. Với bản hard fork Stargate, Dero đã tiến thêm một bước trong việc phân phối phần thưởng khối với Sigma block. Trong blockchain thông thường như Bitcoin... phần thưởng khi đào được 1 block sẽ dành cho người đào được nhanh nhất, tất cả những nỗ lực tính toán của người chậm hơn sẽ bị vứt đi. Đối với Sigma mining, mỗi block sẽ được chia ra thành nhiều mini block, mỗi mini block có thời gian submit là 1 giây. Hash của block sẽ bằng tổng của tất cả mini block (Sigma là ký hiệu tổng trong toán học đó). Như vậy năng lực tính toán sẽ không bị lãng phí, phần thưởng được chia công bằng cho tất cả mọi người tham gia đào. Nói cách khác, Dero đã loại bỏ pool đào ra khỏi mạng lưới, quá trình đào coin đã trở nên phi tập trung hơn bất kỳ block chain PoW hiện có.

Thứ 3, Block DAG. DAG là một cấu trúc dữ liệu đã được sử dụng từ lâu ở các bản Dero trước. Công nghệ này cho phép mở rộng tốc độ của mạng lưới lên nhiều lần. Hiện tại Dero đang có tốc độ tối thiểu là 750tps, nhưng có thể mở rộng lên rất nhiều nhờ DAG. Đừng nhìn con số 750tps mà chê ít. Nên nhớ ETH hiện tại chỉ có 10tps. Cũng đừng tin con số hàng trăm nghìn tps của các block chain đang quảng cáo. Đó chỉ là con số lý thuyết, rất khó để có tps cao đồng thời đảm bảo hoàn toàn phi tập trung. Hầu hết các block chain có tps quá cao đều hi sinh tính phi tập trung bằng cách sử dụng các dạng xử lý tập trung như master node, validator node...

Dero có thể ứng dụng vào việc gì. Mọi thứ ETH có thể làm, Dero có thể làm mới phí rẻ hơn, lại còn ẩn danh (có thể tuỳ chọn public nếu muốn).

Mọi thứ Monero có thể làm nhưng thông minh hơn. Sớm thôi, các chợ đen thông minh sử dụng Dero smart contract sẽ thay thế các công cụ truyền thống.

Cuối cùng chúng ta có gì, một blockchain với tốc độ nhanh như NANO (nhờ DAG), riêng tư (hơn XMR) và thông minh như ETH, với chỉ hơn 10 triệu coin đang lưu thông mà giá chỉ có hơn $10. Nên nhớ XMR (supply tương tự) hiện đang có giá gần $200, ETH gần $4000.  Mình không phải là người tin vào những coin màu hồng, mình tin vào công nghệ, đặc biệt là công nghệ có thể thay đổi thế giới. Có thể lúc này các bạn sẽ chê coin low-cap, coin rác, nhưng nên nhớ có người đã từng bỏ 10k bitcoin mua pizza, và $1 mua ethereum.

Link trong bài viết.
(*1) https://ieeexplore.ieee.org/document/7924692
(*2) https://www.justinblumenthal.com/blog-1/2021/01/gradually-then-suddenly